درگذشته برای خرید یک محصول بعد از تصمیم به خرید، باید آماده میشدی و مسیر خانه تا فروشگاه یا بازار را طی میکردی، و در این مغازه به آن مغازه جستوجو میکردی تا کالای موردنظر رو پیدا کنی و مقایسه قیمت بین چندین فروشگاه و در نهایت خرید انجام میشد و در انتها برگشت به خانه، که مشکلات بسیاری هم همراه داره مثل تحمل ترافیک، شرایط نامساعد آب و هوایی، احتمال کپی شدن کارت بانکی توسط فروشندهها و …. حالا و به لطف اینترنت و فروشگاههای اینترنتی، میتوانید درحالیکه روی مبل دراز کشیدهاید یا هنگام سفر و … هستید، هر کالایی که نیاز دارید رو بهراحتی از وبسایتهای فروش اینترنتی خریداری کنید. البته این آسانی خالی از ایراد هم نیست، نیاز به دانش سایبری دارد. مهمترین مسئله این روزها این که چگونه به فروشگاه اینترنتی اعتماد کنیم؟ موضوع امنیت وبسایتهای فروش آنلاین یکی از اصلیترین نکتههای مطرح است که باید به آن توجه کرد تا خدای ناخواسته سرمایهای که با زحمت به دست آورده و در بانک پسانداز کردهاید به دست افراد سودجو قرار نگیرد. طبق نظر پلیس فتا بهترین راهکار بررسی نماد اعتماد تجارت الکترونیک است که در این متن به شرح این نماد و چند راهکار دیگر برای بررسی و اعتبارسنجی یک سایت می پردازیم با دانستن آنها میتوانید بهسادگی نسبت به معتبر بودن و یا عدم اعتبار یک فروشگاه اینترنتی مطمئن شوید.
1- نماد اعتماد تجارت الکترونیکی
نماد اعتماد تجارت الکترونیکی تنها به فروشگاههای حقوقی و حقیقی داده میشود که کسبوکار آنها بهوسیله سیستمهای دولتی تأیید شده باشند. طبق مطلب پلیس فتا یکی از بهترین نشانه برای تشخیص و شناسایی یک وبسایت معتبر از وبسایتهای ناامن و کلاهبردار بررسی اطلاعات نماد اعتماد است. نماد اعتماد الکترونیکی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران برای فروشگاههای آنلاین داده میشود. به دو روش میتوانید وضعیت سایت را از لحاظ داشتن این نماد اعتماد بررسی کنید.
روش اول بررسی نماد اعتماد تجارت الکترونیکی: پیشنهاد میگردد از این روش که از همه راهکارها بسیار دقیقتر و کاربردیتر هست استفاده کنید. مراجعه به سایت نماد اعتماد الکترونیکی کسبوکارهای اینترنتی به آدرس enamad.ir کنید و در قسمت استعلام دامنه سایت موردنظر (برای مثال: ghaem-yadak.ir) را وارد کنید و جستجو کلیک کنید.
اگر دامنه سایت مد نظر دارای نماد اعتماد الکترونیک باشد نام فروشگاه، مکان فروشگاه، حوزه فعالیت فروشگاه و تاریخ کسب و اعتبار نماد تجارت الکترونیک به شما نمایش داده میشود. درصورتی که تمایل به دانستن اطلاعات بیشتر دارید روی گزینه مشاهده پروفایل کسب و کار کلیک کنید(پیشنهاد میکنم حتما این کارو کنید اطلاعات مفیدی از سابقه سایت دریافت میکنید)
زمانی که روی مشاهده پروفایل کسب و کار کلیک میکنید توضیحات تکمیلی بسیاری شامل دامنه سایت، نمونهای از نمای سایت، نام صاحب حقوقی و حقیقی سایت، تاریخ اعطا و اعتبار نماد تجارت الکترونیک رو شاهد هستید همچنین اطلاعات خوبی از سوابق عملکرد کسب و کار فروشگاه اینترنتی رو هم میتوان مشاهده کرد.
در قسمت سوابق عملکرد کسب و کار فروشگاه اینترنتی اطلاعات بسیار مفیدی از سایت که شامل مغایرت از دستورالعمل قانونی سایت، سوابق شکایات از فروشگاه و حتی قدمت تاسیس سایت رو چک کرد. توجه به سابقه شکایات سایت بسیار مهم است چون سایتهایی که شاکی بسیاری دارن قابل اعتماد نیستند. همچنین با دانستن سابقه کاری یک سایت میتونیم اعتماد بیشتری به آن داشته باشیم. البته در قسمت بعدی اطلاعات تماس با سایت میتوان به دست آورد.
در قسمت اطلاعات تماس شما میتوانید آدرس، تلفن، پست الکترونیکی، ساعت پاسخگویی و نقشه موقعیت مکانی فروشگاه اینترنتی را مشاهده کنید و جهت استفاده از مشاوره و یاخدایی نکرده در صورت بروز مشکل با صاحب فروشگاه مشکل را درمیان بگذارید. همچنین در بخش بعدی خدمات و مجوزهای کسب و کار اینترنتی را مشاهده کنید.
در قسمت خدمات و مجوزهای کسب و کار شاهد اطلاعات بسیاری چون نوع خدمت فروشگاه، صادر کننده مجوز، شماره صنفی یا همان مجوز، تاریخ شروع و پایان اعتبار مجوز و همچنین وضعیت آن را میتوانید مشاهده کنید. در قسمت استعلام دبیرخانه اصناف همین مقاله به شما آموزش میدهیم چگونه شماره مجوز را هم استعلام بگیرید.
علاوه بر اطلاعات بیان شده شما میتوانید با مراجعه به قسمت خدمات و مجوزهای کسب و کار فروشگاه اینترنتی مد نظر اگر رضایت مندی دارید، شکایت و یا شاهد تخلف هستید را ثبت کنید. وبسایتهایی که دارای این نماد هستند وظیفه دارند به شکایات و مشکلات مشتریان خود نسبت به خرید آنلاین رسیدگی کنند، در غیر این صورت نماد الکترونیک آنها لغو خواهد شد.
روش دوم بررسی نماد اعتماد تجارت الکترونیکی: این روش یک روش سریع هست اما امکان وجود اختلال در آن وجود دارد پیشنهاد می گردد همان روش اول را بکار ببرید. سایت هایی که دارای نماد اعتماد هستند موظف هستند این نماد را در صفحات مهم سایت مانند صفحه اصلی،تماس با ما و… برای کاربرها نمایش بگذارند. داخل وبسایت فروشگاه (برای مثال فروشگاه قائم یدک) روی لوگوی نمای اعتماد تجارت الکترونیک کلیک کنید.
توجه داشته باشید که زمانی که کلیک میکنید در صورتی که اختلالی پیش نیاید، باید به صفحهای (Popup ) جدا گانه که در مرورگر شما باز میشود هدایت شوید. صفحه باز شده از سایت نماد تجارت الکترونیکی است که اطلاعات و مشخصات صاحب کسب کار در یک صفحه وب برای شما نمایش می دهد.
نکته: در هنگام بررسی نماد اعتماد الکترونیک، به این نکته دقت داشته باشید اگر از روش اول استفاده کردید و اطلاعاتی به شما نشان نداد به امنیت وبسایت اعتماد نکنید. جعل کردن یک آیکون گرافیکی کار چندان سختی نیست برخی از سایتهای کلاهبردار، صرفاً عکس لوگوی نماد اعتماد را در سایت قرار میدهند.
2- استعلام دبیرخانه اصناف
با استفاده از شماره مجوز (یا همان شناسه صنفی ۰۴۶۷۲۲۸۶۰۶) موجود در نماد اعتماد الکترونیکی میتوان وارد سایت دبیرخانه اصناف به نشانی iranianasnaf.ir شد و مجوز کسبوکار فروشگاه اینترنتی و مشخصات دقیق صاحب فروشگاه و آدرس آن را مشاهده کرد.
3- نشان ملی ثبت (رسانههای دیجیتال)
این نماد نشان میدهد وبسایت تحت نظارت رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. تقریباً اکثر سایتها باید این مجوز را دریافت کنند و مختص به فروشگاههای اینترنتی نیست. استعلام صحت این مجوز را همانند نماد اعتماد الکترونیکی با کلیک بر روی نماد و یا مراجعه به وبسایت samandehi.ir میتوانید بررسی کنید.
4- داشتن غرفه در سایتهای معتبر
قائم یدک در باسلام: باسلام، یک بازار اجتماعی اینترنتی است. شیوه کار باسلام اینطور است که وقتی خریدار به یکی از غرفهدارها سفارش میدهد، همان موقع از طریق درگاه بانک، مبلغ فاکتور را پرداخت میکند. وقتی محصول به طور سالم به دست مشتری رسید، باسلام برای انتقال پول سفارش بهحساب فروشنده اقدام میکند. پول خریدار در این مدت در یک حساب قرضالحسنه میماند. به عبارتی، این کار بههیچوجه جزء منابع درآمدی باسلام نیست و صرفاً جهت ایجاد یک تضمین طرفینی انجام میشود؛ یعنی مشتری خیالش راحت است که تا سفارشش را تحویل نگرفته، پولش تحویل فروشنده نمیشود؛ فروشنده همخیالش راحت است که پول سفارش پرداخت شده و لازم نیست برای دریافت پولش دنبال سفارشدهنده برود.
5- درگاه بانکی(پروتکل امنیتی SSL)
فروشگاههای آنلاین برای خریدهای الکترونیکی از درگاههای متصل به بانکهای طرف قرارداد استفاده میکنند. درگاههای بانکی با استفاده از پروتکلهای امن SSL ارتباط شما را با بانک موردنظر برقرار میکنند. SSL یا Secure Socket Layer محرمانه ماندن اطلاعات بانکی را در طول انتقال تضمین میکند. بهاینترتیب هنگامی که خریدتان تکمیل شد از طریق فروشگاه اینترنتی به وبسایت بانکی (shaparak.ir) جهت پرداخت هزینه خرید خود متصل میشوید دقت کنید به بالای نوار آدرس مرورگرتان، در ابتدای آن میبایست عبارت https را مشاهده کنید. اگر صفحه بانک موردنظر دارای عبارت http است نشاندهنده این است که از لایه امنیتی استفاده نمیکنند و در نتیجه هرگز اطلاعات حساب بانکی خود را در آن وارد نکنید.
نکته: در هنگام واردکردن اطلاعات کارتتان در صفحه بانک موردنظر، تا جای ممکن از صفحهکلیدهای مجازی (Virtual Keyboard) استفاده کنید تا ضریب امنیتی فعالیت شما بالاتر باشد. همچنین تاحدامکان از کافینتها و رایانههای موجود در مراکز عمومی مانند مدارس و دانشگاه برای انجام خرید اینترنتی استفاده نکنید.
سخن پایانی
سعی کنید به جای ترسیدن از کلاه برداری و خرید اینترنتی با افزایش اطلاعات و دانش خود راهکارهای مقابله با کلاهبرداری و نحوه تشخیص سایتهای قابل اعتماد را یادبگیرید و به کار ببرید زیرا دنیای اینترنت هموراه در حال پیشرفت و گسترش است.