پنکههای سقفی یکی از وسایل خنک کننده هستند که علاوه بر جلوه زیبایی که به اتاق میدهند، در فصل تابستان باعث خنک شدن این فضا میشوند. این پنکهها صرفه اقتصادی دارند و برای صرفهجویی در هزینه و انرژی به شما کمک میکنند. پنکهها از قدیم الایام در خانهها کاربرد داشتهاند، اما با گذشت زمان تغییرات بسیار زیادی کردند و امروزه در انواع مدلها با ویژگیهای خاص خود در بازار وجود دارند. در این مقاله میخواهیم در مورد اجزای پنکه سقفی صحبت کنیم.
پنکه سقفی چیست؟
همانطور که از نامش پیداست پنکهای است که روی سقف نصب میشود و با برق شهری ۲۲۰ ولت کار میکند. این دستگاه دارای پرههای چرخان است که به یک میله متصل هستند که برای گردش هوا کاربرد دارند. پنکه سقفی سرعت گردش هوا را افزایش میدهد و از این طریق باعث خنک شدن اتاق میشود، اما مانند دیگر تجهیزات تهویه مطبوع نمیتوانند دمای هوا و یا رطوبت نسبی را کم کنند بلکه با کمک تبخیر و افزایش تبادل گرما از طریق همرفت میتوانند یک اثر خنک کنندگی داشته باشند. پنکه سقفی ممکن است مقدار کمی گرما نیز تولید کند که به دلیل گرمای هدر رفته از موتور میباشد. تمامی پنکهها مناسب استفاده در تابستان نیستند بلکه برخی از مدلهای این محصول چهار فصل در روزهای سرد سال نیز باعث گرمایش بهتری میشوند. در این نوع پنکهها جهت چرخش پرهها برعکس تابستان میباشد تا هوای گرم را که به طرف بالا میرود به سمت پایین برگرداند. امروزه بیشتر پنکههای سقفی دارای لامپ هستند و با نام پنکه لوستر شناخته میشوند، که میتوان از آنها برای چراغهای روشنایی استفاده کرد و دیگر نیازی به چراغ سقفی در اتاق نباشد.
اجزای اصلی پنکه سقفی
پنکههای سقفی از نظر ظاهری متنوع هستند، اما ساختمان داخلی و اساس کار آنها با یکدیگر یکسان میباشد. اجزای اصلی پنکه سقفی به شرح زیر میباشند:
- روتور پنکه سقفی
- خازن موتور پنکه سقفی
- موتور پنکه سقفی
- پرههای پنکه سقفی
- برد پنکه
- بدنه پنکه سقفی
- ترانس پنکه سقفی
روتور پنکه سقفی
در موتور الکتریکی پنکه سقفی یک قطعه متحرک به نام روتور وجود دارد. در اثر تعامل بین سیم پیچها و میدانهای مغناطیسی گشتاوری در اطراف محور روتور به وجود میآید که باعث شروع به حرکت و چرخش آن میگردد. روتور و استاتور یک سیستم الکترومغناطیسی را به وجود میآورند که در موتور آسنکرون وجود دارند. روتور متشکل از ورقههای نازک فولادی میباشد که درون آن هستههایی از جنس مس یا آلومینیوم وجود دارد. این قطعه انواع مختلفی دارد اما کاربردیترین آن روتور قفس سنجابی است که ساختار محکم و سادهای دارد و در ۹۰ درصد موتورهای الکتریکی استفاده میشود.
خازن موتور پنکه سقفی
خازن پنکه یکی از قطعاتی است که در موتور آن وجود دارد. خازن یک قطعه الکترونیکی است که برای ذخیره و تخلیه انرژی الکتریکی در مدار پنکه کاربرد دارد. خازنها دارای دو قطب الکترولیتی هستند که با یک لایه الکترولیتی از هم جدا میشوند. این لایه برای جلوگیری از تماس دوقطب الکترولیت تعبیه شده است. خازنها میتوانند به عنوان فیلتر در مدار های الکترونیکی و بهبود کیفیت سیگنال نیز به کار بروند.
موتور پنکه سقفی
قدرت موتور پنکه سقفی بین ۱.۳ تا ۱.۶ اسببخار و ۸۰ تا ۱۱۰ وات میباشد. هرچه قدرت موتور پنکه بیشتر باشد، قدرت بیشتری برای خنک کردن دارد. موتور های سنگین در برابر گرمای بیش از حد مقاومت بالایی دارند. موتوری که یاتاقانهای آب بندی شده دارد و نیازی به روغن کاری ندارد و این یکی از مواردی است که نشان دهنده کیفیت پنکه میباشد. از دیگر موارد نشاندهنده کیفیت موتور، چرخ فلایویل لاستیکی است که باعث کمک به کنترل گشتاور میشود. فن را تثبیت کرده و از انتقال نویز به سقف جلوگیری میکند.
پرههای پنکه سقفی
مدلهای پنکه سقفی معمولا دارای سه، چهار یا پنج پره هستند. فضاهایی که کوچکتر باشند مثل اتاق خواب، پنکه با پرههای کمتر مناسبتر است. پره پنکه سقفی جنسهای متفاوتی دارد، برخی از آنها پلاستیکی هستند و سبکتر میباشند، برخی نیز از جنس فلز هستند، حتی پرههای چوبی نیز جدیدا به تولید رسیده است. مدل پره فلزی نسبت به دیگر مدلها قابلیت خنک کنندگی بیشتری دارد اما از آنجا که وزن بالایی دارند به یک موتور قویتر نیاز دارند.
برد پنکه
برد پنکه یکی از قطعات پنکه میباشد که خود از قطعات الکترونیکی مختلفی مثل مقاومت، فیوز، خازن و … تشکیل شده است. اگر هر یک از این قطعات خراب شوند، برد پنکه نیز کارایی خود را از دست میدهد.
بدنه پنکه سقفی
پنکه سقفی با بدنه فلزی دارای دوام بسیار زیادی است و میتواند با مقاومت بسیار کمی هوا را جابهجا کند و جریان هوای قویتری را ایجاد کند. پنکه سقفی فلزی برای فضاهای بزرگ و یا اتاقهایی که ارتفاع سقف بالاتر از حد متوسط دارند، مناسب هستند. این پنکهها یک پوشش محافظ دارند که معمولا از جنس روی و سیلیکون است. پنکه پلاستیکی سقفی از پلیمر رزین و ABS ساخته شده است. بدنه پنکه، از جنس پلاستیک وزن کمتری دارد بنابراین موتور آن نیاز به قدرت بالایی ندارد. این نوع پنکه برای اتاقهایی که نیاز به یک فضای آرامتر دارند مثل اتاق خواب و اتاق مطالعه ایده آل تر هستند. این نوع پنکهها نسبت به پنکه سقفی فلزی ارزانتر میباشند.
ترانس کلید پنکه سقفی
همانطور که گفتیم پنکه سقفی بخشهای مختلفی دارد که ترانس کلید هم یکی از آنها میباشد. سیم کشی در کلید پنکه سقفی باید به گونهای باشد که تمام بخشهای آن با یکدیگر در ارتباط باشند تا بتوانند وظیفه خود را به خوبی انجام دهند. این ارتباط درست و صحیح بین این اجزا اینگونه برقرار میشود که برق ورودی به دستگاه دقیقا به اندازه نیاز آن باشد. وظیفه ترانس در دستگاه این است که این میزان ولتاژ برق را دریافت کند و به مقداری که دستگاه نیاز دارد به آن برساند.
نقشه سیم کشی پنکه سقفی به چه شکل است؟
سیم کشی پنکه سقفی با سیم کشی ساختمان در ارتباط است. نقشه سیم کشی پنکه سقفی به این صورت است که به راحتی بتواند با سیمهای درون ساختمان ارتباط داشته باشد. پنکه سقفی پیچیدگی زیادی ندارد و برای وصل کردن آن تنها باید سیمهای فاز و نول ساختمان را به ترمینال پشت پنکه وصل کنید. کارکرد هر کدام از سیمهای فاز و نول به این صورت است که سیم نول به صورت مستقیم با پنکه در ارتباط است و سیم فاز بعد از اینکه به کلید گردان پنکه سقفی می رود به پنکه وصل میشود. سیم نول رنگ مشکی دارد و سیم فاز به رنگ قرمز، سیم پایه خازن نیز دارای رنگ سبز یا زرد میباشد.