ترمومتر چیست + انواع ترمومتر
ترمومتر به زبان ساده یک ابزار برای سنجش دما است که برای اندازه گیری دمای بدن و یا دمای سردخانه و یا کورههای صنعتی میباشد. به هر حال برای اینکه دمای یک مکان و یا جسم را اندازه گیری کنیم باید از یک ترمومتر استفاده کنیم. در ادامه به بررسی ترمومتر چیست و انواع ترمومتر میپردازیم.
Estimated reading time: 6 دقیقه
ترمومتر چیست
ترمومتر یا Thermometer یک وسیله است که دما یا گرادیان دما را اندازه میگیرد. کلمه ترمومتر از دو کلمه کوچکتر ساخته شده است. Thermo یک کلمه یونانی است که به معنی گرما و meter نیز کلمهای یونانی و به معنای اندازهگیری میباشد. دماسنج دارای دو قسمت مهم است:
- سنسور دما (مانند مخزن جیوه در ترمومتر جیوهای) که با تغییر دما، دچار تغییر فیزیکی میکند.
- قسمتی که تغییرات فیزیکی ترمومتر را به یک مقدار تبدیل میکنند. (مانند درجهبندی ترمومتر جیوهای)
کاربردهای ترمومتر
- سیستمهای تهویه مطبوع
- نظارت روی موتورها یا بارگذاری
- فرآیندهای آماده سازی غذا
- نظارت بر رطوبت و نشتی یک ساختمان
- بررسی سیستمهای اتوماتیک
- شناسایی اتلاف انرژی و عایق بندی ضعیف
- تشخیص مشکلات پنهان
- نصب در آزمایشگاهها و انبارها
- تشخیص خطاهای الکتریکی و لوله کشی
انواع ترمومتر
امروزه ترمومترها بنا به طیف گسترده موارد مصرفی که دارند دارای تنوع زیادی هستند که میتوان موارد زیر را نام برد :
- لیزری
- دیجیتال
- عقربه ای
- جیوه ای
- بی متال
- ترموکوپلها
- الکلی
ترمومترها به طور کلی دارای دو دسته تماسی و غیر تماسی میباشند. در این بخش به معرفی انواع ترمومتر تماسی و ترمومتر غیر تماسی میپردازیم:
ترمومتر تماسی
در مواقعی که برای اندازه گیری دما باید تماس مستقیم بین شی مورد نظر و دماسنج برقرار شود از ترمومترهای تماسی استفاده میگردد. ترمومترهای جیوهای، الکلی، ترموکوپلها جز این دسته میباشند.
ترمومتر غیر تماسی
در مواقعی که نمیتوان از برقراری تماس مستقیم با محل مورد نظر برای اندازه گیری دما استفاده کرد از ترمومترهای غیر تماسی استفاده میگردد. امروزه از این دسته ترمومترها کاربردهای فراوانی در صنعت و پزشکی دارند، برای مثال استفاده از آنها در کورهها، دیگهای بخار، فلزات مذاب و شرایطی این چنین که نزدیک شدن به محل اندازه گیری دما میتواند برای انسان خطرآفرین است.
ترمومتر دیجیتال TPM-10
ترمومتر دیجیتال TPM-10 یک دماسنج از نوع مقاومتی است که دارای قابلیت اندازه گیری دما در محدوده دمایی 50- تا 70+ درجه سانتی گراد میباشد و دارای دقت اندازه گیری 0.1 است و بیشتر در یخجالها و فریزر ها مورد استفاده قرار میگیرد. البته باید گفت که با استفاده از دماسنج ديجيتال TPM-10 دمای هر محیطی که در آن قرار داریم مانند: اتاقها، فضای کاری، وسیله نقلیه و … را میتوان به سادگی اندازه گرفت. از کاربردهای این دماسنج میتوان به اندازهگیری دمای داخل و خارج سیستمهای تهویه، دمای داخل و خارج یخچال، دمای بدن، دمای آب داخل آکواریوم و … اشاره کرد که باعث شده این دماسنج مورد استقبال کاربران قرار گیرد.
ترمومتر های دیجیتالی پرتابل (Portable Digital Thermometer) برای اندازه گیری و تست دما استفاده میشوند و در نگاه اول شبیه به مولتی متر هستند. این ترمومترها یک یا چند ورودی برای سنسور دما هستند مانند ترموکوپل نوع K، J، Pt100 و… . این ترمومتردارای صفحه نمایشگر دیجیتال برای نمایش دما به درجه سانتیگراد یا فارنهایت است. این مدلها قابل حمل هستند و امکان تست چندین دما در مکانها و زمانهای مختلف را دارند اما سنسورهای دمایی مانند Pt100 به تنهایی در یک مکان ثابت میشوند و تنها دمای همان نقطه را اندازه گیری میکند. این ترمومترها دارای قابلیت اندازه گیری دما به طور همزمان از دو نقطه تا 12 نقطه هستند.
ترمومتر صنعتی
برای تعیین حرارت در مخازن و خطوط و لوله و تجهیزات مشابه از ترمومتر صنعتی استفاده میگردد. ترمومتر صنعتی تنها برای مشاهده وضعیت دما در تجهیزات به کار استفاده میشود و یا اینکه میتوان در آن سوئیچ نیز تعبیه کرد تا هنگامی که حرارت از یک محدوده مجاز یا نقطه مشخص بالاتر یا پایینتر برود سوئیچ روشن یا خاموش اعمال گردد. بنابراین از ترمومتر صنعتی برای روشن یا خاموش کردن سیستمها نیز میتوان استفاده کرد.
نحوه تماس ترمومتر صنعتی با سیال میتواند به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم صورت گیرد. در نوع مستقیم سنسور ترمومتر یک تماس به صورت مستقیم با سیال برقرار میشود و از این طریق است که تغییرات دمایی تشخیص داده میشود. اما در ترمومترهایی که به صورت تماس غیر مستقیم هستند معمولا از اشعههایی مانند اشعه مادون قرمز برای تشخیص مقدار دما استفاده میگردد که این نوع ترمومتر صنعتی، ترمومتر لیزری نیز نامیده میشود. ترمومتر لیزری بسیار مناسب برای سیالهای خطرناک یا خورنده و اسیدی است که با سرعت بالایی تشخیص دما را انجام میدهد. ترمومتر صنعتی میتواند به شکلهای عقربهای یا دیال، دیجیتالی، میلهای، لیزری، گازی یا بی متال ساخته شود.
ترمومتر صنعتی خود دارای سه نوع است:
- ترمومتر صنعتی آنالوگ
- ترمومتر صنعتی دیجیتالی
- ترمومتر صنعتی لیزری
ترمومتر پزشکی
ترمومتر پزشکی یکی از تجهیزات پزشکی میباشد که برای اندازه گیری دمای بدن مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاه در مدلها و برندهای مختلفی وجود دارد که یکی از تجهیزات پزشکی ضروری هر بیمارستان و مراکز درمانی میباشد. سنجش دمای بدن با توجه به نوع ترمومتر پزشکی با روشهای متفاوت انجام میگیرد، و طریقه استفاده از هر مدل آن نیز متفاوت است. در کل ترمومتر پزشکی را میتوان در چهار دسته طبقه بندی کرد:
- ترمومتر جیوهای
- ترمومتر پلاستیکی
- ترمومتر دیجیتالی
- ترمومتر لیزری
