کولر آبی و ساز و کار حرکتی آن
کولر آبی یکی از قدیمی‌ترین وسایلی است که دارای کاربرد سرمایشی است و در سال‌های اخیر در کشور ما نیز مورد استفاده فراوانی قرار گرفته است. دلیل محبوبیت کولر آبی، مقرون به صرفه بودن قیمت خرید آن و همچنین پایین بودن هزینه تعمیرات آن است. بیشترین آمار استفاده از کولر آبی در اقلیم گرم و خشک می‌باشد. زیرا فرآیند کولر آبی به این صورت است که در حین کار کردن باعث افزایش رطوبت محیط می‌شود. بنابراین از این وسیله نمی توان در اقلیم مرطوب استفاده کرد.
علاوه بر این موضوعات که بیان کردیم، موارد دیگری نیز درمورد ساز و کار حرکت کولر آبی و همچنین مزایا و معایب آن وجود دارد که در ادامه به بیان آنها خواهیم پرداخت.
کولر آبی
کولر آبی، نوعی کولر است که با تبخیر آب باعث خنک شدن هوا می‌شود. استفاده از این نوع کولر در ایران بیشتر از هر جای دیگری در جهان می‌باشد به همین دلیل است که این نوع کولرها با عنوان کولر ایرانی نیز شناخته می‌شوند.
پیشینه
قدیمی‌ترین نمونه کولر آبی در جهان بادگیر است که در حدود هزاران سال پیش در ایران اختراع شده است. کارکرد بادگیرها به این ترتیب است که هوایی که در بیرون از خانه جاری است را به داخل خود می‌کشد و هوا را با تشت‌های آبی که در آن تعبیه شده است، خنک و سبک می‌کند و به داخل خانه هدایت می‌کند.
سازوکار حرکتی کولر آبی
کولرهای آبی مسکونی و صنعتی از تبخیر مستقیم استفاده می‌کنند. کولر آبی یک جعبه فلزی یا پلاستیکی است که برای عبور هوا دارای کناره‌های باز است. هوا از طریق فن سانتریفیوژ حرکت کرده و با استفاده از یک موتور الکتریکی و تسمه به گردش درمی‌آید. برای مرطوب کردن پوشال‌ها و خنک کاری تبخیری نیز از یک پمپ آب استفاده می‌شود. کولر آبی را می‌توان روی بام و یا دیوارهای خارجی و یا پنجره‌ها نصب کرد. هوا از طریق فن از روزنه‌هایی که در کناره‌های دستگاه وجود دارند از بین پوشال‌ها عبور می‌کنند. حرارت هوا باعث می‌شود که آب از روی پوشال‌ها تبخیر شود. پوشال‌ها دائما مرطوب می‌شوند تا فرآیند خنک‌کاری ادامه پیدا کند. سپس هوای سرد و مرطوب از طریق دریچه‌ای که در سقف وجود دارد و یا دیوار وارد ساختمان می‌شود.
به دلیل اینکه امکان خروج هوای سرد از ساختمان وجود دارد، لازم است یک یا چند دریچه برای خروج هوا تعبیه شود. هوا تنها باید یک بار از سیستم عبور کند در غیر این‌صورت اثر سرمایش کم می‌شود زیرا هوا به سرعت به نقطه اشباع می‌رسد .در فضاهایی که توسط کولر آبی سرویس می‌گیرند، هوا اغلب به میزان بالای 15 بار در ساعت یا بیشتر تغییر پیدا می‌کند.
کاربردهای کولر آبی
استفاده از کولر آبی برای سرد کردن داخل ساختمان می‌باشد. این نوع وسیله پرطرفدار است زیرا نسبتا ارزان و در مقایسه با دیگر شکل‌های سرمایش انرژی کمتری را مصرف می‌کند. کولرهای آبی به هنگامی موثر واقع می‌شوند که رطوبت نسبی هوا پایین باشد و همین مساله باعث شده است که این نوع کولرها در آب و هوای خشک رواج بیشتری داشته باشند. برای استفاده از کولر آبی باید از طریق داکت یا پنجره‌های باز، رطوبت اضافی را از خانه خارج نمود.
مزایا و معایب کولرهای آبی
یکی از پرمصرف‌ترین وسیله‌های خنک کننده هوا برای مکان‌های مسکونی و تجاری کولرهای آبی می‌باشند. استفاده کولرهای آبی خود دارای محاسن و معایبی هستند که در این بخش به برخی از آن ها اشاره می‌کنیم.از جمله مزایای کولر آبی موارد زیر می‌باشند:
مقرون‌به‌صرفه بودن
همان‌طور که می‌دانید قیمت کولرهای آبی نسبت به دیگر انواع کولرها کمتر است و به دلیل اینکه هزینه نصب و نگهداری پایینی دارند، خرید آنها مقرون‌به‌صرفه است.
دوست دار محیط زیست
به دلیل اینکه این کولرها هیچ نوع گاز سمی و یا آلودگی را تولید نمی‌کنند برای محیط‌زیست خطری ندارند و دوست دار محیط‌زیست نیز هستند.
گزینه مناسب برای مناطق با آب‌وهوای خشک
اکثر شهرهای ایران در مناطقی که گرم و خشک هستند قرار دارند و به دلیل اینکه این کولرها باعث ایجاد رطوبت می‌شوند، گزینه بسیار مناسبی برای این مناطق محسوب می‌شوند.
همچنین باید گفت که این کولرها مصرف انرژی برق کمتری دارند و در صورت خرابی برخی از قطعات آن می‌توان دسترسی آسانی به قطعات یدکی داشت.
علاوه بر این برخی از معایب استفاده ازانواع کولر آبی را می توان به شرح زیر بیان کرد :
- مهم‌ترین مشکلی که در خصوص بهره برداری از کولرهای آبی وجود دارد این است که این کولرها مصرف آب زیادی دارند. به‌خصوص با توجه به مشکل و بحران رو به افزایش کمبود منابع آب در کشور این یکی از اصلی‌ترین مشکلات است.
- یکی دیگر از مشکلات کولرهای آبی که در روزهای آلودگی هوای تهران بیشتر به نظر می‌رسد این است که به صورت کامل در معرض گرد و خاک و هوای آلوده قرار دارد و از این طریق، آلودگی ها و عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها از طریق آن به راحتی به درون ساختمان راه پیدا می‌کنند.
- بکه‌ار بردن آب معمولی برای خنک کردن محیط دارای معایبی مانند محدودیت میزان خنکی، گرفتگی پوشال‌ها، گرفتگی احتمالی پمپ، ایجاد زنگ زدگی و… می‌باشد.
- در کولرهای آبی سازوکاری برای انتخاب دمای ایده‌آل وجود ندارد بلکه تنها از و حالت اجباری دور تند و دور کند می‌توان استفاده کرد.
- پوشال کولرهای آبی پر از گرد و غبار و قارچ است و به دلیل اینکه دارای رطوبت است و نور آفتاب نیز راهی برای نفوذ به درون آن ندارد، این عوامل با جریان هوا به داخل خانه راه می‌کنند. این مساله به‌خصوص در شهرهای آلوده‌ای مانند تهران که در هوا ذرات معلق بیشتری دارد، مهم‌تر است.
- در استفاده از کولر آبی لازم است که با اصول کانال کشی آشنایی بیشتری داشته باشیم.
